Duurzaam Onderdendam is een nieuw wenkend perspectief voor dorpen in Groningen die te maken hebben met krimp- en aardbevingsproblematiek. De toekomstvisie gaat uit van een koppeling tussen de grote thema’s zoals klimaatadaptatie, energietransitie en aardbevingsbestendigheid en de lokale kennis en inzet van maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.
Om te komen tot een energieneutraal dorp zijn er drie groepen maatregelen opgesteld:
1 Huizen isoleren
2 Duurzame energie opwekken
3 Energiezuinig leven
Dit biedt samen een kans om een nieuwe, kwalitatieve ‘Nordic lifestyle’ te ontwikkelen waarmee de leefbaarheid en aantrekkingskracht van de dorpen wordt versterkt. Per gebouwtype wordt een specifieke aanpak ontwikkeld voor schadeherstel of eventuele bouwkundige versterking. Deze aanpak wordt gecombineerd met verschillende duurzame klimaatprincipes tot een integrale oplossing. De ingrepen variëren van precisie-ingrepen in de woning, het compleet strippen van een woning en deze voorzien van een nieuwe schil tot zelfs het toevoegen van extra ruimte aan een woning. Er zijn zes strategieën verkend, waarmee de energietransitie en het aardbevingsbestendig maken van de woningen kan worden verbonden aan de versterking van de kwaliteit en leefbaarheid van de Groningse dorpen:
1 Koesteren historisch ensemble
2 Dorps uitbouwen linten
3 Vernieuwing van de oudere wijken
4 Grote korrels voor nieuwe collectiviteit
5 Erven in het buitengebied
6 Verbindend dorpsnetwerk
In dorpen speelt de schuur een belangrijke rol. Het zijn kleine vrijplaatsen die ruimte bieden en vaak aan informele ruimtes in het dorpsweefsel liggen. De ruimte om aan te rommelen en de overmaat in ruimte biedt mogelijkheden voor allerlei bedrijvigheid en hierdoor ontstaan interessante gemengde woonmilieus. Door de ligging in tuinen en vanaf de straat zijn deze schuurtjes minder goed zichtbaar en vervullen een schakelrol tussen de private en publieke ruimte. Deze potentie wordt in Onderdendam aangegrepen om de benodigde hoeveelheid zonnepanelen en collectoren op schuurtjes en bijgebouwen te plaatsen en zo nieuwe koppelingen te maken tussen private tuinen en ongebruikte publieke achterkanten.
Om Onderdendam zelfvoorzienend te maken is per woning 7m2 aan zonnepanelen en 17m aan zonnecollectoren nodig. OTO stelt zelf een nieuw “Onderdendams” schuurtje voor, gemaakt met lokale biobased materialen en met een groot dakvlak onder een hoek dat genoeg ruimte biedt aan de collectoren. Het simpele volume refereert aan de oude aardappelschuurtjes en biedt naast ruimte voor een warmtepomp ook plek aan fietsen, haardhout of kippen. Ook de andere bijgebouwen zoals de nieuwe aanbouwtjes voor de twee onder een kap woningen kunnen bijdragen aan de opgave voor de plaatsing van zonnecollectoren.